Verbeteren van gespreksvaardigheden
Onze expert, Hans Roorda, heeft een (basis)training bij het ROC van Amsterdam afgerond in Lelystad. Deze school biedt verschillende opleidingen die luchthaven gerelateerd zijn, zoals die voor beveiligers, facilitair medewerkers en travel en hospitality opleidingen. Het is een klein ROC binnen het gebouw van ROC Flevoland met een team van ongeveer 12 man. Dit team had behoefte aan het verbeteren van gespreksvaardigheden op het gebied van loopbaanleren, vandaar dat ze met ons aan de slag zijn gegaan om dit onder begeleiding van Hans te kunnen optimaliseren.
In het algemeen is de omschakeling van ‘lesgever zijn’ naar ‘gesprekspartner zijn’ groot voor een docent. Sommige docenten zullen onbewust hun manier van ‘zenden’ in de les aanhouden tijdens een een-op-een gesprek; voor het gesprek hebben docenten veelal een agenda en zullen daarom vooral zelf aan het woord zijn. “De kunst van een goed loopbaangesprek is juist, dat je de eigen agenda even laat gaan, de gedachten van de student centraal stelt en vooral vragen stelt binnen het gesprek en luistert naar de student. Je kunt studenten bijvoorbeeld vragen te stellen over wat zij echt belangrijk vinden in een ervaring of in een les, of waar zij best goed in zijn; je probeert hen zo te helpen bij het ontdekken en formuleren wat hun eigen motieven en kwaliteiten. Hierbij zorg je dat je genoeg mogelijke vervolgervaringen bedenkt met de student, zodat de student aan het eind van het gesprek de ruimte verlaat met een concrete afspraak over een vervolgstap, zoals het bezoeken van een open dag of het volgen van een cursus”, aldus Hans
Volgens Hans is het stellen van nieuwsgierige, maar toch gerichte, vragen een van de belangrijkste elementen in een (LOB)gesprek. “Studenten moeten de ruimte krijgen hun verhaal te doen en als docent probeer je de antwoorden van studenten te richten op ontwikkelen van de vijf loopbaancompetenties. Je probeert de student te ‘vullen’, oftewel studenten worden zich meer bewust van hun kwaliteiten, motieven en kunnen er meer woorden aan geven en ontdekken de mogelijkheden voor vervolgopleidingen en toekomstig werk, door concrete vervolgstappen te zetten en daarvoor een netwerk op te bouwen. Waar de gedachten en het hart van een student gevuld zijn met deze kennis over zichzelf, met deze onderzoekende houding en met concrete ontdekkingen tijdens echte ervaringen, kunnen zij dit gebruiken om in het vervolg keuzes te maken die écht bij hen passen. Om te weten wat bij je past, moet je weten wie je bent!”
“Verbeteren van gespreksvaardigheden is een proces en vergt oefening”, aldus Hans. “Eén van de oefeningen die wij op de laatste dag met het team van ROC Amsterdam hebben gedaan, is het terugkijken van video’s waarin docenten hun eigen gesprekken laten zien aan collega’s. Hierbij was het doel dat docenten herkennen wat goed gaat of beter kan in een gesprek. Als onderdeel van de training leveren we hierbij een kijkwijzer ‘de 10 loopbaangespreksregels’. Eén van de eerste regels gaat bijvoorbeeld over ruimte en richting in het gesprek. Oftewel, is er ruimte voor de leerling om zijn verhaal te doen?
En komt er uiteindelijk een passend vervolgstap uit, die richting geeft. Het is hierbij de kunst om een vraag te stellen en vervolgens je mond te houden, te luisteren, maar ook de nuance te vinden om signalen op te vangen van een student, als die iets van diepere gedachten over zichzelf laat zien of horen en waar nodig dan door te vragen. Na het terugkijken van de video’s erkennen sommige collega’s dat ze te veel aan het woord waren en te weinig vragen stelden. Door dit te bespreken en te noteren kunnen zij deze concrete stappen zetten om de vervolggesprekken met studenten te verbeteren. Al met al heeft dit enthousiast en actieve team goede progressie geboekt en meer tools in handen om gezamenlijk hun gespreksvaardigheden te verbeteren.”
Hans voert zelf als decaan op een havo-vwo-school ook veel gesprekken. Voor Hans is het voeren van een Loopbaangesprek (zowat) zijn tweede natuur geworden. Voornamelijk bij het voeren van gesprekken met havo-4 leerlingen ziet hij het meest gebeuren in een gesprek, vooral als een vervolg op mbo overwogen moet worden. “Als docent kan je niet voor leerlingen bepalen welke vervolgstappen zij moeten zetten. Dat moet je “uit de leerling halen”. Daarnaast kan je hen ook niet te algemeen na laten denken over wat hun kwaliteiten zijn, dit is te vaag. Je kan ze wel een stapje verder helpen met het in beweging komen, met het samen bedenken van concrete mogelijkheden om nieuwe ervaringen op te doen, zoals het bezoeken van een open dag, een meeloopdag, een weekstage zelfs of het volgen van een cursus. Zodra studenten het gevoel krijgen dat deze concrete stappen kunnen helpen en zij hierdoor de ruimte verlaten met een hoopvolle glimlach; dan is mijn dag goed.”
Wil je als school of organisatie jouw visie slim verbinden aan een leven lang leren en toekomstgericht opleiden? Merk je dat belangrijke stakeholders niet altijd op één lijn zitten? Wil je met elkaar heldere afspraken maken over de doelen en een praktische aanpak? Onze experts helpen scholen en organisaties zich toekomstgericht te ontwikkelen. Zo kun je een online training volgen, of actief met je team aan de slag. Kijk hier eens voor de mogelijkheden! Wil je meer weten? Neem contact op met ons via 06 34 11 47 30 of info@loopbaangroep.nl
