Vlak voor de zomer hadden Marinka Kuijpers en Ria van Dinteren een mooi gesprek met z’n tweeën. Dat hebben we natuurlijk voor jullie vastgelegd. Want we kunnen van alles vertellen over loopbaangericht leren, maar uit dit gesprek blijkt weer even waaróm we welke stappen moeten nemen om succesvol veranderingen door te voeren. Onze hersenen werken nu eenmaal zo!
Marinka: “Crisistijd is het moment waarop je jezelf gaat ontwikkelen. Niks is even meer hetzelfde en je gaat nadenken over ‘Wat is mijn richting’ en ‘Wat wil ik nog komende tijd en hoe ga ik om met veranderingen’? Ontwikkeling is crisis is eigenlijk verplicht, maar hoe doe je dat? Je kwaliteiten en motieven helpen je bij de richting die je op gaat. Het is dus heel belangrijk dat je hier goed zicht op hebt.”
Ria: “Het is inderdaad een hele mooie tijd om bezig te zijn met vooruit kijken. Hoewel we daar allemaal niet altijd aan toe zijn, want in eerste instantie gaat jou brein in de ‘overleefstand’. We gaan eerst proberen ‘hoe kunnen we nu veilig zijn’, dus voor LOB denken is even geen plek geweest. Maar dat moment is er nu wel weer!”
Marinka: “Eens! Leerlingen en studenten zouden bijvoorbeeld nu met mensen in gesprek moeten gaan om te kijken waar hun eigen ‘zekerheden’ zitten. Misschien weten ze dit al, misschien ook niet, maar vanuit de eigen omgeving is het altijd fijn om dit bevestigd te krijgen. Op moment dat je bij je eigen zekerheid aankomt krijg je weer kracht om dingen te doen. Mijn tip is dan ook ‘Ga in gesprek!’ Kijk waar je zekerheden zitten en weet wat je kunt. Voor je zelfvertrouwen, maar ook om weer stappen te kunnen nemen. Op het moment dat je bij je eigen zekerheid aankomt geeft het weer kracht om dingen te doen!”
Ria: “Wat je zegt, Marinka: mooi moment om je zeker te voelen over je eigen kennis en je eigen motieven. Wat heb je in huis om een volgende stap te nemen in je loopbaan? Je hebt altijd wel iemand nodig die je even een zetje geeft. Wat hebben leerlingen/studenten/werknemers nodig?”
Marinka: “Je hebt in ieder geval iemand nodig die slimme vragen stelt en die je uitdaagt om over jezelf na te denken en over je stappen. De valkuil is dat je gelijk die tunnel induikt van wat je al weet en doet, terwijl deze tijd nu een mooie mogelijkheid biedt om eens te kijken wat er bij je past. Als je bepaalde dingen voor elkaar wilt krijgen, wat is dan vervolgens de vorm die bij mij past? Voordat je gaat rennen dus even stilstaan. Maar niet te lang stil staan want je moet ook weer stappen nemen, anders is de kans groot dat je blijft zitten waar je zit en gebeurt er niks.”
Ria: “Ik herken dat patroon ook wel in het brein. Mensen floreren in een omgeving waar het psychologisch veilig is. Deze veilige plek is een soort voorwaarde om uit te proberen en dingen te doen. Dus je hebt ook wel een begeleider nodig die jou steunt op het moment dat je iets aan het uitproberen bent.”
Ria: “Was er maar een handboek he? Over hoe je loopbaanontwikkeling en -begeleiding kunt toepassen.”
Marinka: “Dat is er inderdaad niet. En dat komt, omdat het er uiteindelijk om gaat dat je snapt wat je doet. Dingen moeten nut hebben. Het is dus van belang dat wat je doet bijdraagt aan je eigen geluk, of aan de stappen die je hebt geformuleerd en dat is bijvoorbeeld bij een methode niet persé zo. Je moet dus per individu/leerling kijken wat echt gaat werken in deze situatie, deze context. Je kunt dat dus niet zomaar uitvoeren vanuit een handleiding ofzo. Zoiets moet je met elkaar maken en dat is maatwerk! Het gaat om het inrichten van een leerproces. Rekenen doe je ook niet doordat je één som bedenkt, daar zit een bepaald leerproces achter. Dat is met LOB net zo. Doe het samen en betrek je leerling/studenten. Die hebben ook vaak wel hele mooie ideeën.”
Ria: “Dat sluit aan bij de ontwikkeling van ons brein. We stoten ons daarom ook vaak aan dezelfde steen. Maar dat is ook soms nodig. Iemand anders kan een beslissing niet voor jou nemen. We maken in ons brein allerlei verschillende soorten geheugenpaden aan. Om iets te leren moet je dingen zelf maken of doen. En steeds weer herhalen. Maar je kunt erin vast blijven zitten en daarom is het zo fijn om expertise van buitenaf te halen. Wat wil je bereiken en hoe bereik je dat het beste?”
Over Ria van Dinteren
Samen met Ria doen we dingen rondom Loopbaangericht leren en de werking van het brein. Dat is heel interessant en hebben we doorgevoerd in onze trainingen en adviezen. Ria is onze expert in Breinkennis en Loopbaanontwikkeling. Zij is organisatiekundige en onderwijskundige en heeft zelf jaren gewerkt in het onderwijs, als docent en later als leidinggevende.
Ria is thuis in inhoudelijke thema’s zoals ‘leren op de werkplek’ en ‘blijvende ontwikkeling’. Sinds 2010 houdt zij zich bezig met de toepassingen van breinkennis in organisaties. Zij werkt als coach en begeleider van (management)teams en heeft diverse boeken op haar naam staan waaronder Brein@work dat in 2011 genomineerd is als managementboek van het jaar.
Ria: Ik quote graag Daniel Kaneman: hij heeft nobelprijzen gewonnen en zegt “What you see is all there is”. Dus jouw beslissingen hangen vaak af van wat jij in de context op dat moment ziet. Er bestaat ook een geweldig mooi boek over toevalligheden dat heet ‘De Zwarte Zwaan’. Het wordt ook helemaal niet gewaardeerd als je vooruit kunt kijken, want mensen herkennen nog helemaal niet dat zoiets eraan komt. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor deze Corona pandemie. Niemand zag het aankomen en als iemand het al had voorzien en had gezegd ‘Nu investeren in digitale middelen en een sterk netwerk, want dat gaan we zo hard nodig hebben’, dan had de rest van Nederland gezegd: ‘Nou mooi niet, dat gaan we op ons eigen tijd en tempo doen’. Het brein is ingesteld op wat het in de context ziet er niet daarbuiten. En ik denk dat wat jij doet, Marinka, met Loopbaanontwikkeling is dat je de vensters open zet en daar heb je altijd andere mensen voor nodig. Dat haal je niet uit je eigen hoofd.”
Marinka: “Het is ook dingen uitproberen. Met begeleiding, af en toe iemand die zegt ‘Je bent goed bezig’ of ‘Een beetje naar links en een beetje naar rechts’, zodat je je ondersteund voelt, maar ook dat je aan het nadenken wordt gezet. Dus wat mij betreft is het een combinatie tussen ‘Lopen en Stilstaan’.’
Ria: “Ja, dat is mooi gezegd, want als je niet stilstaat, kun je ook niet zien waar je vandaan komt en heb je geen zicht op waar je naartoe gaat.”
Ria: “Loopbaanontwikkeling is enorm belangrijk nu. Zeker als je ziet dat begrippen ook erg aan het veranderen zijn. Maak je stap, weet waar je staat.”
Marinka: “Een eerste stap in de Coronacrisis zou kunnen zijn: ga in gesprek met je favoriete persoon én met iemand die buiten je comfortzone ligt om met elkaar te praten over ‘Wat houdt jou nou bezig tijdens de Coronacrisis? Wat vind je belangrijk, wat valt op in het journaal en wat zegt dat over jou? Is daar een rode draad in te vinden? En als je dit nu kunt benoemen, kun je dit dan gebruiken voor een volgend stap? En wat zou die volgende stap dan zijn en wie heb je daarvoor nodig? Gewoon benen op tafel en met elkaar over filosoferen.”
Ria: “Als ik mag aanvullen: doe iets met dingen waarvan je van jezelf weet dat je ze anders nooit gedaan zou hebben, maar die je wel wat opleveren. En leg nu alvast vast hoe je dat vast gaat houden, anders krijg je zo’n gevoel als na de vakantie. Je hoort veel mensen dan zeggen: “We gaan nooit meer zo hard werken” of “Nooit meer ‘s avonds de computer pakken” en zodra je eigenlijk weer in het gewone patroon zit ben je het weer heel snel vergeten. Hoe je dat het beste kunt doen? Naast het benen op tafel gesprek ook bedenken: wat mis je allemaal, maar wat levert het je ook op? Betekent dat je nu al mensen op de hoogte moet stellen over hoe je het straks, na de coronatijd, gaat doen. In organisaties en in scholen ook goed nadenken over hoe je dat vast gaat houden. Wat heeft de crisis jou gebracht?”
Marinka: “Dus als ik het samenvat: stilstaan, benen op tafel, stappen zetten met je benen, mensen vastpakken en vasthouden wat je besloten hebt.”
Ria: Ja precies! Nu snap ik ook waarom ze jou de ‘Loopbaanprofessor’ noemen.
